De Standaard / Zaterdag 5, & Zondag 6 oktober 2019

 

APPARTEMENTEN NAAST KERK GESCHRAPT / IEDEREEN ZAL KERK BINNEN KUNNEN

 

 

Akkoord met Delhaize over Gentse Sint-Annakerk

 

Na negen maanden onderhandelen hebben de stad Gent en Delhaize een akkoord over de Sint-Annakerk. Maandag worden de plannen voor het eerst getoond. De geplande appartementen naast de kerk komen er niet. Een groot deel van de kerk blijft publiek toegankelijk.

 

De grote lijnen van het akkoord 

Lees verder onderaan

BERT STAES

GENT Maandag zullen de Gentenaars voor het eerst in detail te zien krijgen wat Delhaize nu juist van plan is met de Sint-Annakerk. Na maanden van moeizame onderhandelingen vond het concern rond de supermarktketen vrijdag een akkoord met het stadsbestuur, dat eigenaar is van de kerk.

De plannen zijn discreet behandeld. Delhaize is een private firma die zijn business model voor zichzelf wil houden. Maar nu er een akkoord is, kunnen voor het eerst tekeningen en plannen worden bekendgemaakt. Dat zal maandag gebeuren, bevestigt Roel De Kelver, woordvoerder van Delhaize.

Toegankelijk voor iedereen

Delhaize en het stadsbestuur wilden vrijdag nog niets kwijt. Maar onze redactie vernam uit verschillende bronnen de grote lijnen van het akkoord. Dat wijkt duidelijk af van de oorspronkelijke plannen van Delhaize.

‘Wij scharen ons achter dit voorstel. Onze bekommernissen zijn grotendeels beantwoord’SAMI SOUGUIRSchepen van Stadsontwikkeling

Zo wou men appartementen bouwen op het terrein naast de kerk, waar vandaag een parking is. Die appartementen komen er uiteindelijk niet. Er is ook overeengekomen dat het entreegedeelte van de kerk open zal zijn voor niet-klanten.

Binnenin bouwt Delhaize een markthal, een wijnbar en een restaurant. Maar ook wie niets koopt, zal de majestueuze kerk kunnen binnenstappen en bewonderen. Ook de zone naast de kerk, waar de appartementen moesten komen, zal toegankelijk zijn voor het publiek.

Supermarkt betaalt restauratie

Of het beschermde kerkgebouw wordt verkocht aan Delhaize of in erfpacht wordt gegeven (en dus eigendom blijft van de stad), is nog niet duidelijk. Er er is wel afgesproken dat Delhaize de restauratie zal betalen. De kostprijs daarvan wordt geschat op 5 tot 6 miljoen euro. Het stadsbestuur belooft in ruil te lobbyen voor erfgoedsubsidies uit Vlaanderen, die tussen 40 en 80 procent van de kosten kunnen dekken.

Er was donderdag een ultiem overleg in het stadhuis nodig om tot een akkoord te komen. Vertegenwoordigers van Delhaize zetten de finale plannen uiteen aan het schepencollege, waarna vrijdag officieel groen licht volgde.

Let op: het gaat nog steeds om een plan. Er is nog niets finaal beslist. Maar het stadsbestuur zegt nu dat het zich kan vinden in de aangepaste plannen. ‘Wij scharen ons achter dit voorstel’, klinkt het kort bij Sami Souguir (Open VLD), schepen van Stadsontwikkeling. ‘Het voldoet grotendeels aan onze bekommernissen.’

Lange procedure

Een definitief akkoord over de verkoop van de kerk, laat staan een vergunning om eraan te beginnen, is er nog niet. Maandag worden de plannen getoond in een commissie van de Gentse gemeenteraad. Die start om 19 uur en is toegankelijk voor alle geïnteresseerden.

Daarna kan de definitieve goedkeuring volgen op de gemeenteraad van oktober of november, en start een lange procedure om de nodige vergunningen te krijgen. De buurt rond de kerk zal de plannen binnenkort ook te zien krijgen op een nog vast te leggen infomoment.

De grote lijnen van het akkoord

In de kerk komen een markthal, een wijnbar en een restaurant.

De appartementen die naast de kerk waren gepland, komen er niet.

Het is nog onduidelijk of de kerk wordt verkocht of ‘in erfpacht’ gegeven.

Delhaize restaureert de kerk, de stad lobbyt voor Vlaamse subsidies.

Het voorste deel van de kerk blijft toegankelijk voor iedereen.

Ook de buitenruimte naast de kerk zal open zijn voor publiek. (bst) 

_________________________________________________________________________________________

 

 Het Nieuwblad / 5 oktober 2019

 

SOS Sint-Anna en violist gaan door met hun strijd:

“Kaakslag dat 4.000 handtekeningen genegeerd worden”

05/10/2019 om 19:34 door Bart Moerman 

 

FOTO: RR

GENT - 

Het bericht in De Gentenaar van zaterdag dat de stad Gent en Delhaize dicht bij een akkoord staan, heeft er zwaar ingehakt bij de mensen van SOS Sint-Anna. “Dit is een kaakslag voor de burgerinspraak in Gent. Men negeert 4.000 handtekeningen”, zegt Tania De Mulder. “Wij zijn echt verontwaardigd: terwijl een procedure van burgerinspraak nog loopt, en onze agendapunten op een commissievergadering besproken gaan worden, blijkt men daar geen rekening mee te houden, maar worden de onderhandelingen tussen de stad en Delhaize gewoon voltooid.”

De actiegroep heeft alvast het idee dat haar voortdurende protest niet voor niets was. “Positief is alvast dat die appartementen die eerst rond de kerk gepland waren er niet komen.” De Mulder ziet nog één ander lichtpunt in het feit dat het nog niet zeker is dat er een echte verkoop komt: het kan ook dat de kerk in erfpacht gegeven wordt.

“De kerk moet eigendom blijven van de stad. Erfpacht is de enige optie. Bij een verkoop aan een bedrijf met een hoofdzetel in het buitenland verliest de stad de kans om de nieuwe eigenaar op te leggen om de voorwaarden na te komen. Met een erfpacht kan, als het fout loopt, het beheer alsnog weer overgenomen worden.

Acht maanden viool

Violist Mikhail Bezeverkhni stond zaterdag zoals hij al bijna acht maanden elke middag doet, gewoon viool te spelen in het portaal van de kerk. “Ik ga dat blijven doen tot Delhaize hier komt. Ik ben echt verontwaardigd door wat dit stadsbestuur doet: christus heeft de handelaars uit de kerken gejaagd, het stadsbestuur haalt ze gewoon binnen.”

Bezeverkhni is ervan geschrokken de voorbije maanden hoeveel toeristen er wel naar de kerk kwamen kijken, en hoe ze maar niet begrepen dat ze dit monumentale gebouw niet konden bezoeken. “Deze kerk heeft ook het mooiste orgel van Gent. Met de opbrengst van concerten en de toegangstickets van de toeristen heeft de kerk echt een oliebron in handen. Jammer dat ze dat niet inzien.”

Bezeverkhni is van plan eens de Delhaize er is, actie te blijven voeren, door overal bordjes uit te delen met “Wie hier koopt, verkoopt zichzelf” op.

“Ik ga actie blijven voeren tot dit stopt, en deze kerk eindelijk weer gebruikt wordt waarvoor ze dient.”

15 miljoen euro

Erfgoedconsultent Peter Bral, die ook lid is van Sint-Anna betreurt ondertussen dat de grootste kerk in Rondbogenstijl van Europa zomaar opgeofferd wordt. “Men vergeet soms dat er al 15 miljoen euro aan overheidsgeld in de restauratie gekropen is. Als de kerk verkocht wordt, geeft men al dat geld zomaar cadeau aan een privé-bedrijf”, zegt hij.

Maar dat is dus nog lang niet zeker. Maandag krijgt de bevoegde gemeenteraadscommissie te horen hoe de plannen precies ineen zitten. Tot nu toe weten we dat in de kerk een markthal een wijnbar en een restaurant komen, en dat het voorste deel van de kerk, net als de tuin er rondom publiek toegankelijk blijven. Delhaize betaalt de verdere restauratie, die op 5 à 6 miljoen euro geschat wordt. Maar Gent belooft wel mee te lobbyen bij Vlaanderen voor erfgoedsubsidies.

De bedoeling is dat de gemeenteraad nog dit jaar zijn fiat geeft aan de plannen, maar daarna volgt wel nog de lange weg voor Delhaize om aan de nodige vergunningen te raken.

___________________________________________________________________________________________________

 

 Peter Bral / 8 oktober 2019

 Door zijn uniek architectonisch karakter heeft de St-Annakerk het potentieel om uit te groeien tot een ideale belevingsplek voor iedereen (religieuzen en niet-religieuzen).

In tegenstelling tot het stadsbestuur ( die de kerk nog steeds beschouwt al één van de vele die voor herbestemming vatbaar zijn) besteedt de Delhaize-groep wel voldoende aandacht aan deze unieke plaats. Jammer genoeg echter stroken hun uitvoeringsplannen niet met hetgeen als toekomstbeeld wordt vooropgesteld door de actiegroep. Het voor iedereen publiek toegankelijk maken van de kerk door de potentiële bezoekers toe te laten in de inkom van de kerk lijkt me niet voldoende te zijn. De unieke beschilderingen van Théodore Canneel zouden hooguit kunnen verworden tot een "luxebehang" van deze onderneming.

De bouw van de appartementen is weliswaar wel tegengehouden maar men blijft wel bijzonder vaag met wat er wel met deze gronden zal gebeuren. Ook wat betreft of het in erfpacht gegeven zal worden (ook als dusdanig gemeenschapseigendom zal blijven) of dat er een effectieve verkoop zal plaatsvinden, blijft men bijzonder vaag.

Als ik door Gent wandel en ik zie de kerk op afstand word ik elke keer weer getroffen door de imposante structuur van deze kerk. Op afstand lijkt deze kerk geen kerk te zijn, ze straalt meer de imposantheid van een romeinse tempel uit. Een reden temeer om ze te beschouwen als één van de monumentale kerken van Gent al wordt ze in toeristische brochures van de stad nergens als dusdanig vermeld.

Men beseft blijkbaar nog te weinig dat men een zeer waardevol patrimonium in bezit heeft. Naar mijn bescheiden mening, ik herhaal het nog even en ik blijf er bij, heeft de kerk zelfs het potentieel om een "Lam Gods" te worden van de toekomst. Het uit handen geven door een verkoop zou wel eens kunnen uitgroeien tot een historische vergissing.

______________________________________________________________________________________________________

 

__________________________________________________________________________________________________________

Doorbraak

ESSAY

Joren Vermeersch

S.O.S. Sint-Anna

Stop de moderne beeldenstorm

12 OKTOBER 2019

Het interieur van de Sint-Annakerk in Gent
foto: ©vrt

‘Supermarkten zullen de kathedralen worden van de 21^ste eeuw’, prevelde Andy Warhol op een blauwe maandag. Hij bedoelde dat uiteraard spreekwoordelijk, maar toch wordt het vandaag bittere realiteit. Voor de symbolische habbekrats van 500.000 euro dreigt de stad Gent immers de monumentale Sint-Anna-kerk te verkopen aan supermarktketen Delhaize.

De Sacré-Coeur van Gent

‘Sint-Anna’ is immers een monument in Gent

Dat net de rijzige Sint-Anna-kerk omgevormd wordt tot een warenhuis wekt zowel verwondering als woede. ‘Sint-Anna’ is immers een monument in Gent. Niet alleen omwille van die majestueuze gevel in natuursteen. Nog meer omwille van het prachtige interieur: het indrukwekkende plafond en die hoge muren bekleed met polychrome fresco’s, die doen dromen van verre landen en vervlogen tijden.

De kerk is een uniek voorbeeld in Vlaanderen van wat men de ‘Rundbogenstil’ noemt, een eclectische mix van Byzantijnse, Romaanse en Gotische stijlen. Het is de meest extravagante architecturale uiting in de stad van de romantiek die medio 19de eeuw de harten en geesten van Europa veroverde. Niet toevallig noemden literaire monumenten als Maurice Maeterlinck en Cyriel Buysse Sint-Anna hun tweede thuis. Net deze ‘Sacré-Coeur van Gent’, die integraal beschermd is wegens haar unieke erfgoedwaarde, wil men nu gaan ombouwen tot een Delhaize, compleet met schreeuwerige rode letters op de gevel. Verbijsterend. Hoe is het zover kunnen komen?

Sloophamer

Zondagsmissen trekken als maar minder volk. Om die reden besloot het Bisdom van Gent al in 2014 om de Sint-Anna-kerk te ontwijden. Dat er nog meer kerken dat voorbeeld zullen volgen is onvermijdelijk en ook niet noodzakelijk negatief. Denk aan de vele exemplaren in modernistisch beton die in de jaren zestig en zeventig werden neergepoot. Sommigen daarvan (niet alle) zijn een dagelijkse geseling voor het oog. Weinigen zullen erom malen als de sloophamer ons daarvan verlost.

Maar anders is het voor kerken die erfgoedwaarde bezitten. Die behoren tot ons landschap en tot ons cultureel patrimonium. Ja, ook deze pareltjes staan grotendeels leeg. Ja, ook voor die kerken moet nagedacht worden over eventuele herbestemming. Maar is het daarbij werkelijk teveel gevraagd voor een rijk land als het onze om rekening te houden met hun ziel, hun esthetiek en hun maatschappelijke functie? Die vraag stellen alleen al is er voor velen blijkbaar te veel aan. Talrijk zijn de politici die de boel gewoon willen verpatsen aan de hoogste bieder, ook al gaat het om erfgoed, ook al is het aan Delhaize, met als cynische sneer dat de belastingbetaler er dan eindelijk ‘verlost’ van is. Het Vlaamse religieuze cultuurpatrimonium wordt vandaag geteisterd door een nieuwe beeldenstorm die de gesel van de Franse revolutie nog overtreft. Waarom toch?

Exclusieve clubhuizen

Onze kerken zijn al sinds Napoleon in overheidshanden

De kern van het probleem is dat meer en meer Vlamingen zich niet langer verbonden voelen met de kerk in hun dorp of stad. Daar is de katholieke kerk ten deze zelf voor verantwoordelijk. Onze kerken zijn al sinds Napoleon in overheidshanden, maar toch worden ze in de geesten van de mensen nog altijd aanzien als het exclusieve eigendom van de katholieke kerk.

Dat komt omdat het instituut er zelf alles aan doet om die perceptie in stand te houden. Zo weigert de Katholieke kerk tot op vandaag halsstarrig elke aanvraag om een vrijzinnige uitvaart, lentefeest of huwelijk in een kerk te laten doorgaan. Ongelovigen moeten maar een turnzaal zoeken om hun geliefden ten grave te dragen, als het even kan met schelle akoestiek en te felle neonlichten. Onze bisschoppen hebben de mond vol van oecumenische verbroedering, waarbij ze zelfs zover gaan om een discriminerende religie als de islam op te vrijen, maar de hand reiken naar hun vrijzinnige medeburgers in het uur van hun nood is er blijkbaar te veel aan.

Even goed kunnen pastoors elke aanvraag tot cultureel evenement in ‘hun’ kerk naar believen weigeren. De clerus beschouwt de kerkgebouwen als de exclusieve clubhuizen voor de krimpende schare katholieken, maar schuift ondertussen wel de rekening door naar de hele gemeenschap. Die houding is niet alleen uit de tijd, ze heeft ook verstrekkende en negatieve gevolgen: een steeds groter deel van de bevolking keert zich af van de kerkgebouwen, hoe mooi ze ook mogen wezen, en wil niet langer dat de overheid erin investeert.

Politieke (on)wil

Kerken openhouden kost inderdaad geld. De wil om dat op te hoesten wordt alsmaar kleiner. Ziedaar de aanleiding voor de stad Gent om de ontwijde Sint-Annakerk te verkopen aan Delhaize. 

It’s the economy stupid

It’s the economy stupid, heet het dan. Ik benadruk ‘aanleiding’, want er is uiteraard meer aan de hand. Mits wat creativiteit kon er door de stad Gent wél een oplossing uitgedokterd worden die het gebouw in haar culturele en spirituele waarde liet. Die werd zelfs kant en klaar aangereikt door het actiecomité onder leiding van top-violist Mikhail Bezverkhni: van Sint-Anna een open oecumenische kerk maken waar ook concerten en kunsttentoonstellingen in worden georganiseerd. En ja, daar staat geld tegenover, maar laat ons ook niet overdrijven. Herstellingswerken aan onroerend cultureel patrimonium zijn eerst en vooral een Vlaamse bevoegdheid, niet die van de stad Gent.

Rest nog de onderhoudskosten die inderdaad aanzienlijk zijn, maar dat mag voor een stad als Gent geen probleem vormen. Zoals men aan de oevers van de Leie maar al te goed weet: ‘waar er politieke wil is, is er geld’. Ik fris uw geheugen even op: enkele jaren terug had de stad maar liefst 40 miljoen euro veil voor de bouw van de Ghelamco-arena, via allerlei schimmige constructies, en dat was nota bene ten behoeve van een private commerciële onderneming (AA Gent). Nu het over het behoud van christelijk cultuurpatrimonium gaat klinkt plots de dooddoener ‘er is geen geld’. Zeer ongeloofwaardig allemaal. Wanneer er morgen scanners biepen en winkelkarretjes piepen onder het majestueuze gewelf van de Sint-Annakerk, dan is dat omdat de Gentse politiek er niet in wíl investeren.

Het uitbannen van het kruis

Dat heeft zo zijn redenen. De liberale en socialistische politici die in de Arteveldestad sinds decennia de plak zwaaien kenmerken zich door een irrationele drang om af te rekenen met de laatste restanten van de christelijke cultuur en haar symbolen. Ik gebruik bewust de term ‘irrationeel’, omdat die drang drijft op een historisch ressentiment, terwijl er vandaag al lang geen bedreiging meer uitgaat van het christendom voor de individuele vrijheid. Die strijd is gestreden, maar toch moet het kruis uit het Gentse straatbeeld worden verbannen.

Ziedaar de reden waarom men in Gent kerstmarkten gaat herdopen

Ziedaar de reden waarom men in Gent kerstmarkten gaat herdopen in wintermarkten en waarom het kruis er weggegomd moet worden uit de mijter van Sinterklaas in het drukwerk van de stad. Violist Bezverkhni had zich de moeite van zijn muzikale protestacties kunnen besparen. Met deze coalitie aan de macht zou de stad zijn nobele project nooit steunen, om de simpele reden dat hij de kerk als kerk wil behouden.

De beslissing om er een tempel van de commercie van te maken is een bewuste keuze geweest die sommigen in het schepencollege met een werkelijk sardonisch genoegen hebben genomen. Die houding is zowel tragisch als nefast, want in de praktijk leidt het tot culturele verschraling. Men schopt op het dode paard van het christendom en offert daarbij onbewust tegelijk de eigen culturele wortels op, die nu eenmaal christelijk zijn. Wat overblijft is materialistische leegte, plastieken non-cultuur, versierd met een logo van Delhaize.

Reclaim the church

Als ik die oude en gammele kerktorens bekijk die her en der boven onze grijze land uitsteken, dan denk ik bij mezelf: die torens gingen over veel meer dan het christendom alleen. Ze werden gebouwd met de handen en de centen van de hele dorps- of stadsgemeenschap, vaak over generaties heen. Ze tonen aan tot wat onze voorouders in staat waren als ze samenwerkten: tot het scheppen van schoonheid die de tand des tijds kan weerstaan.

Eeuwenlang rouwden we samen in die imposante gebouwen, verwelkomden we kinderen, beloofden we eeuwige trouw. We vierden er de overgang van kind naar jongeling, voor de trotse ogen van ouders en familie. Stuk voor stuk ‘rites de passages’ waar ook de moderne geseculariseerde Vlaming nog steeds nood aan heeft, getuige het feit dat er vrijzinnige varianten voor in de plaats gekomen zijn. Stop dan toch met die nodeloze beeldenstorm, houd dan toch op met die nutteloze broederstrijd.

geven we onze erfgoedkerken beter terug aan de rechtmatige eigenaar: de hele gemeenschap

In plaats van ons religieus patrimonium uit te verkopen aan het grote geld, geven we onze erfgoedkerken beter terug aan de rechtmatige eigenaar: de hele gemeenschap. Behoud ze, koester ze en stel ze open. Laat er naast katholieke erediensten ook vrijzinnige ceremonies in toe, van lentefeesten tot begrafenissen. Laat er ook cultuur in toe, geef er lezingen in, concerten, en laat de kerk op dode momenten stil blijven voor wie daar nood aan heeft. Herstel het kerkgebouw kortom in de rol die het eeuwenlang heeft vervuld: het kloppende hart van de wijk, dorp of stad, de collectieve thuis van een hele gemeenschap. En ja, daar mag een cent tegenover staan.

JOREN VERMEERSCH

___________________________________________________________________________________________________________

 

 Doorbraak

 Sint-Anna, ons erfgoed en wat mag dat kosten?

COMMENTAAR - 25 OKTOBER 2019 Pieter Bauwens

De voorgevel van de Gentse Sint-Anna, in de Rundbogenstil.

foto: ©https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gent_centrum_171_Sint-Anna.JPG

 

De kerkfabriek houdt zich op de vlakte

De Gentse kerk Sint-Anna blijft de gemoederen bedaren. De Stad Gent en Delhaize zijn het zo goed als eens om in de kerk een winkel in te richten. Ze debatteren enkel nog over de formule, verkoop of erfpacht. Dat stuit in en buiten Gent velen toch tegen de borst. Voor de ene omdat het een kerk is, voor een ander omdat dit niet de manier is om met waardevol erfgoed om te gaan. De kerkfabriek houdt zich op de vlakte en dreigt de pispaal van het dossier te worden.

Gemeenteraad

In de gemeenteraad heeft het actiecomité SOS Sint-Anna, dat zich verzet tegen een Delhaize in de kerk, haar tegenkantingen kenbaar kunnen maken. Ze werden er net niet weggehoond, door meerderheid zowel als door oppositie. Enkel het Vlaams Belang en PvdA steunen het protest tegen de Delhaize. N-VA wast haar handen in de onthouding. CD&V steunt de plannen, ze behoren nu tot de meerderheid.

Het meest gehoorde argument is TINA, There is no alternative, er is geen andere goede oplossing. De kosten voor het onderhoud van de kerk zouden bij elke andere oplossing te hoog oplopen. Dat was ook de opmerking die de N-VA gaf aan SOS Sint- Anna: wat is uw alternatief? Hoe de kosten beperken?

Daarmee wordt verwezen naar de geschiedenis van het dossier van herbestemming. Niemand anders dan Delhaize lijkt geïnteresseerd.

Kerk

Ondertussen blijft Sint-Anna gesloten. De bisschop van Gent heeft zijn akkoord gegeven aan de stad Gent voor een herbestemming, maar de kerk is nog niet onttrokken aan de eredienst (ontwijden wordt wel eens gezegd, maar dat bestaat niet). Pineut zowel bij stadsbestuur als bij SOS Sint-Anna is de kerkfabriek. Een kerkfabriek is een officiële VZW die het kerkpatrimonium beheert, gecontroleerd door het gemeentebestuur, dat indien nodig de rekening moet bijpassen.

Die kerkfabriek volgt de hedendaagse lijn van de kerk, zich nederig opstellen. Volgens kerkelijke ingewijden wil de kerkfabriek niet de indruk geven de ene of andere partij in het dossier te steunen. Tegelijk zeggen ze wel amper op de hoogte te zijn van wat er precies gebeurt in het dossier. ‘We worden niet betrokken’ wordt opgevangen bij de kerkfabriek. ‘We hebben ze amper één keer op een vergadering gezien’ zegt het Gentse bestuur over diezelfde kerkfabriek.

Verdeeld

Het lijkt erop dat de kerk verveeld zit met het dossier

Het lijkt erop dat de kerk verveeld zit met het dossier, maar ook verdeeld is. ‘We stellen ons de vraag of het moreel te verantwoorden is om aan de gemeenschap te vragen zoveel geld te investeren in een kerkgebouw als er tegelijk zoveel sociale noden zijn in onze stad.’ Klinkt het in kerkelijke middens. Een legitieme redenering. ‘Wat nu op tafel ligt met Delhaize zal geen schoonheidsprijs krijgen, maar misschien is het de minst slechte oplossing.’

Het verschil met andere herbestemmingen van kerken in Gent is dat Sint-Anna een monument is. De vraag is dus niet enkel hoe we omgaan met religieuze gebouwen die onttrokken worden aan de eredienst, maar ook hoe we omgaan met (religieus) erfgoed.

Ouwen brol

Dan volgt daarop de vraag hoe groot de erfgoedwaarde van de Sint-Annakerk is? Ik heb er ooit een rondleiding gevolgd, tijdens Gentse Feesten in een ver verleden. De kerk maakte een diepe indruk op me. Ik was er al duizend keer voorbijgereden, nooit binnen gegaan. Ik zou het u durven aanraden, maar de kerk blijft dicht. De kerkfabriek is bang om de kerk te openen, als er activisten binnengaan die de kerk bezetten, dan wordt het debat op de spits gedreven.

eerder ‘ouderwetsen brol’ dan erfgoed. Volgens kenners vergissen we ons

Mijn overweldiging bij het bezoek aan de kerk is natuurlijk subjectief. Maar in het nadeel van de kerk pleit dat het een negentiende-eeuwse kerk is. We hebben snel de neiging om dat niet echt oud en waardevol te vinden, eerder ‘ouderwetsen brol’ dan erfgoed. Volgens kenners vergissen we ons.

 Rundbogenstil

Sint-Anna is een kerk in Rundbogenstil, een eclectische bouwstijl die vooral in Duitsland, maar ook in Engeland en de VS enkele bijzondere gebouwen voortbracht. In ons land zouden er maar een viertal zijn en Sint-Anna is de grootste. De Rundbogenstil combineert elementen van Byzantijnse, Romaanse en Renaissance-architectuur met bijzondere stilistische motieven. De kerk is vanbinnen helemaal beschilderd. Sint-Anna zou in die architecturale stijl een Europees top en pronkstuk zijn. ‘Een negentiende-eeuws Lam Gods’ noemde een lid van SOS Sint-Anna het.

De waarde van de volledige beschildering van de kerk binnenin door Théodore-Joseph Canneel (tot zijn dood en later afgewerkt) wordt ook te snel weggewuifd. Canneel was geen onverdienstelijk schilder, er hangt ook werk van hem onder andere in het MSK in Gent. Hij maakte ook schilderingen in de Sint-Salvatorkerk in Gent en de kerk van Burst in Erpe-Mere. Als leraar had hij ook nog bekende namen onder zijn leerlingen zoals Valère De Saedeleer en Théo van Rysselberghe

Delhaize

De burgergroep laakt de geheimdoenerij rond de plannen van Delhaize, maar toch zijn er al ontwerpen bekend van wat Delhaize in de kerk zou gaan doen.

Ten eerste zijn er de plannen voor een restaurant in het koor. Op die plannen zijn de koorbanken verdwenen, wat de kerk toch van uitzicht doet veranderen. Daarnaast stoot dat gelovigen uiteraard tegen de borst. Bij het orgel, een Schyven-orgel, zelfde orgelbouwer als in de Antwerpse Kathedraal, zou een wijnbar komen. Het orgel zou enkel nog kunnen bespeeld worden buiten de openingsuren van de winkel. Je vraagt je oprecht af hoe dat georganiseerd zal worden.

Daarnaast moet een winkel natuurlijk voldoen aan hygiënische normen, de mooie kerkvloer en de beschilderde muren passen daar niet echt in. Delhaize zou dus een nieuwe vloer leggen en wandpanelen aanbrengen. Van het interieur zal dus niet veel meer te zien zijn.

Omgaan

Voor wie religieus is, is het idee een gruwel. Voor wie met erfgoed begaan is ook. Dé vraag is, hoe gaan we om met ons erfgoed en wat is dat waard? Zal Sint-Anna op die lange lijst terecht komen van sites die de moeite waard waren maar in de moderne drang naar anders en beter verdwijnen of verminkt worden?

zijn we vandaag als samenleving bereid daarin te investeren?

Het Gentse bestuur heeft zoveel creativiteit aan de dag gelegd om een nieuw voetbalstadion te bouwen, waar uiteindelijk maar een fractie van de Gentenaars iets aan hebben. Zou het niet passend zijn om om Sint-Anna in te passen in het negentiende-eeuwse erfgoed in de stad, met de rijke collectie neogotiek, de unieke Runbogenstilkerk, de 19de-eeuwse muurschilderingen in de kerken en de art-nouveau in Gent. Het is een venster op een deel van de rijke, gelaagde recente geschiedenis van Gent en Europa. Noem het een deel van de Gentse canon. Maar dan blijft de vraag, zijn we vandaag als samenleving bereid daarin te investeren? Blijkbaar in Gent niet.

Tenslotte. Stel dat een nieuwe bisschop van Gent, die er al sinds Pinksteren zou moeten geweest zijn, een andere opvatting heeft over herbestemming van kerken dan de huidige bisschop. En stel dat die nieuwe bisschop besluit de kerk niet te onttrekken aan de eredienst, maar enkel nevenbestemming toe te laten, dan is deze hele discussie tevergeefs geweest. Of nog een tenslotte. Wat als de nieuwe minister van Erfgoed, Matthias Diependaele, vindt dat de winkel het erfgoed niet genoeg tot zijn recht laat komen?

Maar aan de kernvraag wat erfgoed ons waard is, ontkomen onze politici niet. Wij ook niet.

PIETER BAUWENS

_______________________________________________________________________________________________________

 

B I J K O M E N D E   S T E U N

Vanuit De Kunstwereld   Voor SOS St Anna

 

___________________________________________________________________________________________________________

 

DELHAIZE KRIJGT KERK IN ‘ERFPACHT’ TOT HET JAAR 2119, AAN 30.000 EURO PER JAAR

 

DE STANDAARD VRIJDAG 6 DECEMBER 2019

Groen licht voor Delhaize, Sint-Annakerk blijft van stad

 

De Sint-Annakerk wordt niet verkocht, maar in erfpacht gegeven aan Delhaize voor 99 jaar. Dat heeft het Gentse stadsbestuur gisteren beslist. De supermarktketen betaalt daarvoor 30.000 euro per jaar. De plannen voor een buurtwinkel, restaurant en wijnbar in de kerk krijgen groen licht.

Als de gemeenteraad nu nog groen licht geeft, kan Delhaize zijn plannen voor onder meer een restaurant en markthal in de kerk beginnen uitvoeren. rr/Delhaize

VAN ONZE REDACTEUR BERT STAES

GENT Het schepencollege van Gent heeft gisterenochtend zijn zegen gegeven voor een erfpachtovereenkomst voor de Sint-Annakerk. De overeenkomst wordt afgesloten met Delimmo, de vastgoedpoot van Delhaize.

De supermarktketen mag het kerkgebouw voor 99 jaar gebruiken, voor dertigduizend euro per jaar. Dat bedrag wordt wel gekoppeld aan de index, en zal dus elk jaar lichtjes toenemen.

De overeenkomst betekent dat de veelbesproken plannen van Delhaize om een buurtwinkel, wijnbar en restaurant te installeren in de beschermde kerk kunnen doorgaan.

Huurovereenkomst

‘De Sint-Annakerk blijft eigendom van de Gentenaars. Dat vonden wij belangrijk’SAMI SOUGUIR Schepen van Stadsontwikkeling

Erfpacht is een soort van huurovereenkomst, voor een lange termijn. Delhaize wordt geen eigenaar van de Sint-Annakerk. Het gebouw blijft op papier in handen van de stad Gent. De supermarktketen krijgt wel voor 99 jaar het volle gebruik van de kerk.

De beslissing om de kerk in erfpacht te geven heeft gevolgen. Zo moet Delhaize het gebouw ‘als een goede huisvader’ beheren en onderhouden. In theorie moet het in het jaar 2119, wanneer de overeenkomst afloopt, het gebouw in de oorspronkelijke staat opnieuw overdragen aan de stad.

‘De Sint-Annakerk blijft eigendom van de Gentenaars. Dat vonden wij belangrijk’, zegt Sami Souguir (Open VLD), schepen van Stadsontwikkeling.

Faillissement

Een actiegroep met tegenstanders dreigde al met juridische procedures om de plannen alsnog tegen te houden

Als er iets mis zou lopen, zoals een faillissement, kan een erfpachtovereenkomst ook verbroken worden, al is dat een zware juridische beslissing. Delhaize heeft als ‘erfpachtnemer’ ook de nodige rechten op het gebouw.

De overeenkomst is nog niet ondertekend. Het laatste woord is aan de gemeenteraad van december. Geeft die zijn goedkeuring, dan kan de deal ondertekend worden en mag Delhaize van start gaan.

De plannen moeten nog een lange weg van vergunningen afleggen, vooraleer er effectief verbouwd mag worden in de kerk. Een actiegroep met tegenstanders dreigde al met juridische procedures om de plannen alsnog tegen te houden. Delhaize beloofde overleg en dialoog.

Het is afwachten of de supermarktketen erin slaagt om het protest te kalmeren en de ‘Delhaize Sint-Anna’ kan openen in 2023, zoals gepland.

‘Erfpacht of verkoop maakt voor ons niet uit’

‘Het maakt voor ons niet zo veel uit of de Sint-Annakerk in erfpacht wordt gegeven of verkocht. Voor ons is het belangrijkste dat we het project kunnen verwezenlijken.’ Dat zegt Roel Dekelver, woordvoerder van Delhaize.

‘Wij zijn erg tevreden dat dit erdoor is. Dit is een belangrijke volgende stap voor het project. En als hiermee de emoties rond het project worden verzacht, of als dit een tegemoetkoming kan zijn, zijn wij heel tevreden hiermee.’ (bst)

_________________________________________________________________________________________

Plannen van Delhaize met Sint-Annakerk officieel goedgekeurd, in mineur

______________________________________________________________________________________________

 ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||